“Chúng ta đã vượt qua đường chân trời sự kiện. Đà cất cánh đã bắt đầu.” Đó là lời tuyên bố của Sam Altman, CEO OpenAI, mở đầu cho một thông điệp lịch sử: kỷ nguyên của siêu trí tuệ nhân tạo (Artificial Superintelligence) không còn là viễn tưởng, mà đã thực sự bắt đầu – âm thầm nhưng đầy sức mạnh.
ChatGPT hiện tại đã vượt qua con người?
Theo Altman, phiên bản ChatGPT hiện nay dù chưa có hình dạng robot, chưa chữa khỏi bệnh ung thư đã thể hiện năng lực vượt trội trong nhiều tác vụ trí tuệ mà không một cá nhân đơn lẻ nào có thể làm được.
“ChatGPT đã mạnh hơn bất kỳ con người nào từng tồn tại.” – Altman
Điều khiến nhận định này đáng chú ý là tính phổ biến: hàng trăm triệu người đang dựa vào nó mỗi ngày cho những quyết định thực tế từ học tập, viết lách, lập trình cho đến chiến lược kinh doanh.
Lộ trình siêu trí tuệ tới đến 2035
Altman phác thảo một lộ trình khiến bất kỳ ai làm trong lĩnh vực AI cũng phải giật mình:
| Thời điểm | Khả năng AI theo Altman |
| 2025 | AI có thể làm việc nhận thức thực thụ (real cognitive work) |
| 2026 | AI tự tìm ra tri thức mới, vượt khỏi ranh giới xử lý dữ liệu hiện có |
| 2027 | Robot AI có khả năng thực thi tác vụ ngoài đời thật |
| 2035 | Có thể chạm ngưỡng AI phát minh khoa học, sau đó là… khai phá không gian? |
Dù mang tính tiên đoán, lộ trình này cho thấy OpenAI có thể đang nắm giữ những dữ liệu nội bộ mà công chúng chưa từng được biết đến.
Vòng lặp tự cải tiến AI tạo ra AI tốt hơn
Altman gọi đây là “phiên bản ấu trùng” của tự cải tiến đệ quy khi chính AI có thể hỗ trợ quá trình nghiên cứu để tạo ra mô hình AI thế hệ tiếp theo nhanh hơn bao giờ hết.
“Nếu chúng ta nén một thập kỷ nghiên cứu vào một năm hoặc một tháng, tốc độ phát triển sẽ thay đổi hoàn toàn.”
Vòng lặp này kéo theo một hệ quả quan trọng:
- AI giúp tăng năng suất nghiên cứu
- Nghiên cứu tạo ra AI mạnh hơn
- AI mới lại giúp đẩy nhanh nghiên cứu tiếp theo
Tốc độ tiến hóa tăng cấp số nhân.
Chúng ta có kiểm soát được không?
Dù hứng khởi với tiềm năng, Altman cũng nhấn mạnh đến một mối lo ngại trung tâm mà cộng đồng AI đang vật lộn bài toán “alignment“: Làm sao để AI siêu thông minh vẫn trung thành với mục tiêu nhân loại, thay vì đi chệch hướng như các thuật toán đề xuất tối ưu nhấp chuột hiện nay?
“Khác với mạng xã hội tối ưu hóa sự chú ý bằng cách bóc tách tâm lý người dùng, chúng ta cần đảm bảo AI hành động theo giá trị tập thể dài hạn của nhân loại.”
Nhưng thế nào là “giá trị tập thể“? Trong một xã hội toàn cầu đa dạng, thậm chí xung đột lợi ích, việc xác định chuẩn mực thống nhất cho siêu trí tuệ là bài toán vừa triết học, vừa chính trị, vừa kỹ thuật.
Không phải tận thế, nhưng là tái định hình
Altman không vẽ ra viễn cảnh robot chiếm thế giới, mà cho rằng AI sẽ thay đổi cấu trúc công việc và giá trị xã hội ở tầng sâu nhất.
- Nhiều ngành nghề sẽ biến mất
- Tốc độ thay đổi vượt quá khả năng tái đào tạo
- Thế giới sẽ trở nên giàu có nhanh đến mức chúng ta phải nghĩ lại chính sách phân phối
Một ví dụ thú vị ông đưa ra:
“Nông dân từ 1.000 năm trước nhìn vào công việc ngày nay của chúng ta và nghĩ rằng: Mấy người này chỉ chơi cho vui vì họ không cần cày cuốc để có thức ăn nữa.”
Tương lai có thể nhìn lại luật sư, kỹ sư, giáo sư… và thấy điều tương tự.
OpenAI – Đang xây bộ não của thế giới
Altman không giấu tham vọng: OpenAI đang xây dựng một bộ não số toàn cầu không mang nghĩa ẩn dụ mà là một nền trí tuệ có thể tích hợp vào mọi ngóc ngách của xã hội: y tế, tài chính, giáo dục, quốc phòng, và cả nghệ thuật.
“Trí tuệ rẻ như điện điều này hoàn toàn trong tầm tay.”
Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên mà năng lực nhận thức không còn là giới hạn sinh học. Và điều đó mở ra một cánh cửa mà… có thể nhân loại chưa sẵn sàng bước qua.
Liệu đây là lời tiên tri hay cảnh báo?
Là một người giảng dạy về AI ứng dụng trong đào tạo và kinh doanh, tôi không vội tin hay bác bỏ lời Altman. Nhưng một điều rõ ràng: Nếu chúng ta không chủ động học, không định hình thảo luận, và không tham gia phản biện sớm, thì khi siêu trí tuệ đến, chúng ta không còn quyền kiểm soát nó nữa.
Bạn đã chuẩn bị gì để sống, làm việc và sáng tạo cùng siêu trí tuệ? Hãy cùng tôi tiếp tục đào sâu những câu hỏi lớn này, vì thời gian không còn đứng về phía chúng ta nữa.
